Tweede zondag van september: Internationale dag van migranten en vluchtelingen
Op zondag 11 september was het de dag van de emigrant zonder onderscheid te maken tussen ‘op reis willen’ en ‘op reis moeten’ (zoals regelmatig het verschil tussen ‘gewone’ migranten en vluchtelingen wordt aangeduid).
Ik las laatst een artikel van Arnon Grunberg over zijn bezoek aan ter Apel waar hij een week lang heeft gekeken hoe de opvang van asielaanvragers in Nederland is geregeld. Arnon Grunberg stelt in dat artikel vast dat het hebben van een Nederlands paspoort HET verschil maakt op deze wereld.
Nationaliteit
Ik denk dat Grunberg gelijk heeft dat het hebben van een comfortabele nationaliteit belangrijker is dan je kleur of de plek waar je wiegje stond. Comfortabel reizen is vooral voorbehouden aan mensen met een comfortabele nationaliteit. Wij Nederlanders reizen de hele wereld over en realiseren ons slechts zelden hoe handig het is om een Nederlandse nationaliteit te hebben. Die nationaliteit opent heel veel deuren die voor anderen gesloten blijven.
Tientallen reizen heb ik gemaakt met dat ouwe gerafelde vod. Ik hoefde het in de trein of liftend bij de grens alleen maar omhoog te steken en ik mocht door. Hoogst zelden werd mijn nationaliteit negatief beoordeeld en hulp was nooit ver weg als ik het nodig had. De Nederlandse nationaliteit is denk ik één van de meest prettige nationaliteiten om te hebben wanneer men reist.
Welkom
Ik heb om uiteenlopende redenen in verschillende landen gewoond tijdens mijn leven. Als er één ding is dat mij heeft geholpen om mij thuis te voelen in die landen dan was het wel dat mensen mij lieten merken dat ik welkom was. Ook al deed ik rare dingen (in hun ogen) of zelfs hele onbeleefde dingen (zonder het te beseffen). Soms lachend, soms heel voorzichtig legden mensen mij uit dat ik beter anders kon doen. En natuurlijk paste ik me aan want ik wilde mensen die zo aardig voor me waren natuurlijk niet beledigen.
In Nederland overheerst steeds meer de stelling dat buitenlanders die hier willen wonen zich moeten aanpassen, de taal moeten leren en anders maar op moeten rotten. Ik vind het heel belangrijk als mensen die in Nederland wonen de taal leren zodat we bijvoorbeeld als buren met elkaar kunnen omgaan. Belangrijk om die taal te willen leren is echter wel dat iemand zich hier welkom voelt.
Het leven in een ander land kost in het begin heel veel energie omdat alles vreemd is en je de hele dag op het verkeerde been lijkt te worden gezet. Een belangrijke stimulans om dan te blijven werken aan je integratie is een warm welkom. Het voelt veel noodzakelijker om iemand te begrijpen die je vriendelijk lachend iets zegt dan om iemand te begrijpen die boos of wantrouwig tegen je spreekt.
Gastvrijheid
We hebben het relatief goed in Nederland. Dat lijkt ervoor te zorgen dat we de vroeger zo heilige wetten van gastvrijheid niet meer in ere houden. Alsof we het zo goed hebben dat we menen anderen niet meer nodig te hebben. Persoonlijk betwijfel ik of we die reizigers niet meer nodig hebben maar zelfs al zou dat zo zijn, dan nog zouden we hen welkom kunnen heten al was het maar gewoon omdat ze er zijn.
Daarbij hebben wij het als Nederlanders mede aan de nieuwkomers uit het verleden te danken dat we het nu zo goed hebben. Niet alleen die grote groepen vluchtelingen zoals Vlamingen, Joden en Hugenoten maar ook al die avontuurlijke eenlingen, ontsnapte horigen, deserterende soldaten en andere reizigers die zich ooit in Nederland hebben gevestigd en het land mede hebben opgebouwd met nieuwe ideeën en nieuwe energie.
Dus laten we ze vooral welkom heten en een beetje helpen volgens de goede oude wetten van gastvrijheid.
Anita de Waal
Foto: Dimitar Dilkoff / AFP / Getty Images